عوامل خطر پوکی استخوان در زنان یائسه شهری

قدمه: امروزه پوکی استخوان و شکستگی­های ناشی از آن یک مشکل بزرگ بهداشتی در سنین کهن­سالی می­باشد. این عارضه در خانم­ها و در سنین پس از یائسگی بسیار شایع است. با توجه به کمبود اطلاعات و تحقیقات در خصوص پوکی استخوان در کشورهای در حال توسعه، تحقیق فوق به­منظور بررسی عوامل خطر پوکی استخوان در خانم­های یائسه در شهر تهران صورت گرفته است. مواد و روش­ها: این تحقیق یک مطالعه مورد- شاهدی است که در مرکز سنجش تراکم استخوان بیمارستان شریعتی طی سال­های 83-80 انجام گرفته است. در این تحقیق 272خانم یائسه (136 خانم دچار پوکی استخوان و 136 خانم را به­عنوان شاهد با همان نسبت از نظر گروه سنی) مراجعه­کننده به مراکز سنجش استخوان مورد مصاحبه قرار گرفتند. تشخیص پوکی استخوان با استفاده از روش dexa و دستگاه سنجش تراکم استخوان lunar dpx و بر اساس تعریف who در ناحیه ستون مهره­ها و یا استخوان سر ران انجام گرفت. جمع­آوری اطلاعات از طریق تکمیل پرسش­نامه به­وسیله مصاحبه و ثبت نتایج آزمایشات انجام شد. پرسش­نامه حاوی اطلاعات دموگرافیک سابقه بیماری، استفاده از داروها و مکمل­های غذایی، وضعیت تغذیه، اطلاعات مربوط به بارداری­های قبلی و فعالیت فیزیکی بود. عوامل خطر با استفاده از رگرسیون لجستیک چندگانه و برآورد نسبت شانس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج : عوامل خطر پوکی استخوان در جمعیت مورد مطالعه با نسبت­های شانس تعیین شده (05/0 p< ) عبارت بودند از طول دوره یائسگی بیش از 5 سال (4/2)، bmi کم­تر از 25 (2/4 )، استفاده از استروییدها (6/3)، اختلالات مفصلی و استخوانی (2/2)، مشکلات دندان­ها (3/2)، تعداد زایمان بیش از 3 (1/2)، شیردهی بیش از 2 سال (6/2)، تحصیلات کم­تر از دیپلم (4/2) و مصرف گوشت قرمز بیش از 4 وعده در هفته (1/2) .در حالی­­که مصرف منظم (روزانه30 گرم یا بیش­تر) پنیر (5/0)، مصرف منظم (سه وعده یا بیش­تر در هفته) شیر ) 4/0 ( ، مرغ (4/0)، ماهی (3/0)، عسل (42/0) با کاهش خطر پوکی استخوان همراه بود. هم­چنین مصرف منظم قرص­های مکمل کلسیم (3/0)، پیاده­روی (4/0) و قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب (4/0) به­عنوان عوامل پیش­گیری کننده از پوکی استخوان مطرح گردیدند. نتیجه­گیری : بر اساس نتایج به­دست آمده از تحقیق حاضر، پوکی استخوان با عوامل متعدد و شناخته شده خطرساز همراه بود. .با توجه به تأثیر عوامل محیطی مثل تغذیه، ورزش و قرار گرفتن در معرض نور آفتاب بر پوکی استخوان، انجام تحقیقات تکمیلی در این خصوص و اجرای برنامه­های آموزشی در زمینه تغذیه صحیح، ورزش و تغییر سبک زندگی به­منظور پیش­گیری از این عارضه ضروری به­نظر می­رسد.